Ngăn chặn tội phạm trong học đường: Thực trạng và giải pháp hiệu quả

Thời gian gần đây, tình trạng tội phạm trong học sinh, sinh viên ngày càng gia tăng, gây lo ngại cho xã hội và ngành giáo dục. Những vụ việc liên quan đến bạo lực học đường, sử dụng chất cấm, trộm cắp, lừa đảo qua mạng và vi phạm Luật giao thông không còn là hiện tượng hiếm gặp. Đặc biệt, sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đã tạo ra môi trường thuận lợi cho những hành vi phạm pháp diễn ra tinh vi hơn.

Hiện trạng đáng báo động

Theo thống kê, năm 2024, trên địa bàn tỉnh Long An, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến người dưới 18 tuổi xảy ra 67 vụ/ 154 đối tượng, so với năm 2023 giảm 24 vụ.

Các hành vi vi phạm phổ biến của người chưa thành niên như: trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, sử dụng trái phép chất ma túy... Tội phạm liên quan tình trạng bạo lực học đường đã và đang tiềm ẩn yếu tố phức tạp. Các vụ xô xát, đánh nhau giữa học sinh ngày càng phổ biến, đặc biệt là do mâu thuẫn cá nhân hoặc bị kích động trên mạng xã hội.

Đoàn thanh niên Công an tỉnh tuyên truyền phòng, chống ma túy. 

Một số vụ án do học sinh gây ra để lại hậu quả nặng nề, như vụ án giết người xảy ra ngày 30/3/2024, tại ấp Lộc Bình, xã Lộc Giang, huyện Đức Hòa, do mâu thuẫn khi uống rượu, hai nhóm thanh niên xảy ra xô xát. Chín đối tượng đã dùng thanh sắt, tay và chân đánh em B (sinh năm 2011, ngụ Tây Ninh) gây thương tích nặng, nạn nhân tử vong khi cấp cứu. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã khởi tố vụ án, khởi tố và ra lệnh tạm giam 09 bị can về hành vi “Giết người”.

Khoảng tháng 01/2024, TAND tỉnh Long An đã tuyên án đối với 9 bị cáo, tổng hình phạt 46 năm tù trong vụ án đánh chết học sinh lớp 11, trường N.V.R (TP Tân An, tỉnh Long An).

Theo cáo trạng, N.B.K là học sinh lớp 11 Trường N.V.R và có va chạm với một học sinh cùng trường. Học sinh này kể lại chuyện mình có va chạm với Nguyễn Trần Trung Kiên.

Sau đó, Kiên liên hệ với K qua Facebook, hỏi "muốn sao?" thì được K trả lời là "muốn hẹn ra đánh tay đôi". Cả hai hẹn sẽ đánh nhau tại một con đường phía sau Bệnh viện Sản nhi Long An. Tuy nhiên, sau khi hẹn đánh tay đôi với K thì Kiên đã rủ thêm 8 đối tượng trên giúp Kiên đi đánh K.

Vừa xác định được mặt K, 9 đối tượng bao vây dùng mũ bảo hiểm và chân tay đánh K. đến khi K. ngất xỉu, sau đó tử vong do chấn thương sọ não.

Phòng Cảnh sát giao thông tuyên truyền Luật giao thông trong trường học.

Một số học sinh, sinh viên bị lôi kéo vào việc sử dụng hoặc vận chuyển, mua bán chất cấm. Do thiếu ý thức, hám lợi hoặc bị ảnh hưởng bởi môi trường xấu, một số học sinh, sinh viên đã tham gia các hành vi trộm cắp tài sản, lừa đảo qua mạng. Tình trạng điều khiển phương tiện không đúng quy định, đua xe trái phép cũng là vấn đề đáng lo ngại.

Các chuyên gia chỉ ra rằng, nguyên nhân chính của tình trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố, trong đó có sự thiếu quan tâm của gia đình, thích thể hiện bản thân, tác động tiêu cực từ mạng xã hội và công tác quản lý, giáo dục chưa thực sự hiệu quả. Học sinh, sinh viên dễ bị lôi kéo vào con đường sai trái khi thiếu sự hướng dẫn đúng đắn và thiếu kiến thức pháp luật.

Giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm liên quan đến học sinh, sinh viên

Năm 2024, Công an tỉnh Long An đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm phòng, chống bạo lực học đường và tệ nạn xã hội trong học sinh, sinh viên. Cụ thể, đẩy mạnh tuyên truyền tại Trường THCS Mỹ Thạnh Đông, huyện Đức Huệ cho 200 học sinh, tặng 20 phần quà và 1.000 quyển tập trị giá 20 triệu đồng.

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh tuyên truyền phòng, chống tội phạm tại Trường THCS Mỹ Thạnh Đông, huyện Đức Huệ cho 200 học sinh.

Tuyên truyền về tác hại của ma túy tại Trường THCS Lý Tự Trọng (TP Tân An) với 1.000 học sinh tham dự, tặng 500 quyển tập trị giá 5 triệu đồng.

Phối hợp Tỉnh đoàn tuyên truyền phòng, chống ma túy qua mạng xã hội. Tặng quà cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt tại Trường Khuyết tật tỉnh với số tiền 27 triệu đồng.

Lực lượng Công an các cấp đã tổ chức hơn 5.800 cuộc tuyên truyền, với 227.960 lượt người. Tuyên truyền phòng, chống ma túy trong học đường 130 cuộc, với 85.000 học sinh. Phát 31.240 lượt loa ANTT, 34 bản tin trên website Công an tỉnh, 8.753 bản tin phát thanh. Phát hành 4.000 tờ cảnh báo ANTT và hơn 9.521 bản tin trên nhóm Zalo tuyên truyền pháp luật.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của học sinh, sinh viên. Cha mẹ cần thường xuyên quan tâm, lắng nghe con cái, giáo dục đạo đức và trang bị kiến thức pháp luật từ sớm. Ngoài ra, kiểm soát nội dung mà con tiếp cận trên mạng xã hội cũng là một trong những biện pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực.

Nhà trường cần đẩy mạnh công tác giáo dục pháp luật thông qua chương trình giảng dạy chính khóa và các hoạt động ngoại khóa. Việc tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo về phòng, chống tội phạm sẽ giúp học sinh, sinh viên nhận thức rõ hơn về hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật. Đồng thời, xây dựng kênh thông tin giữa nhà trường và phụ huynh cũng giúp kịp thời phát hiện và xử lý các dấu hiệu vi phạm.

Lực lượng chức năng cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường để tăng cường kiểm soát an ninh tại các khu vực trường học, ký túc xá. Các biện pháp tuần tra, giám sát thường xuyên sẽ giúp hạn chế tình trạng tội phạm xâm nhập vào môi trường giáo dục. Đồng thời, cần có biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với những cá nhân dụ dỗ, lôi kéo học sinh, sinh viên vào con đường phạm pháp.

Công an tỉnh Long An chỉ đạo Công an các cấp phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể triển khai nhiều mô hình nhằm phòng ngừa, hỗ trợ trẻ em vi phạm pháp luật, có nguy cơ vi phạm pháp luật và giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Các mô hình tiêu biểu như: Phòng ngừa trợ giúp người chưa thành niên vi phạm pháp luật dựa vào cộng đồng; Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông trước cổng trường học; Phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, tệ nạn xã hội và phòng, chống ma túy trong thiếu niên; Xây dựng phong trào toàn dân phòng, chống tội phạm xâm hại trẻ em; Tái hòa nhập cho trẻ em và người chưa thành niên vi phạm pháp luật…

Các mô hình này phát huy vai trò của gia đình, chính quyền và đoàn thể trong việc quản lý, giáo dục trẻ em, giúp trẻ em bị xâm hại hoặc có hoàn cảnh đặc biệt được tiếp tục học tập và vui chơi lành mạnh.

Mô hình con nuôi Công an xã tại Hưng Điền B, huyện Tân Hưng.

Ngoài ra, mô hình hoạt động hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn như Mô hình "Con nuôi Công an xã" đã phát huy hiệu quả tích cực. Công an cấp xã nhận nuôi, đỡ đầu 84 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trẻ mồ côi cha mẹ, với tổng số tiền hỗ trợ 46.500.000 đồng.

Phòng, chống tội phạm trong học sinh, sinh viên không chỉ là trách nhiệm của nhà trường hay cơ quan chức năng, mà cần sự phối hợp của cả gia đình và toàn xã hội. Việc giáo dục ý thức pháp luật, siết chặt quản lý và tăng cường các biện pháp bảo vệ sẽ giúp xây dựng một môi trường học đường an toàn, lành mạnh, góp phần hình thành một thế hệ trẻ có trách nhiệm và đạo đức./.

T.Phượng